بنیاد بین‌المللی فرهنگ و میراث ترک، احیای آثار تاریخی قره‌باغ را به عنوان مسئله‌ای مشترک برای تمام جهان ترک در دستور کار دارد:
صندوق بین‌المللی فرهنگ و میراث ترکی در اقدامی ارزشمند، مشغول تهیه‌ی فهرستی جامع از میراث مادی و معنوی مشترک ترک‌ها است. این فهرست که به دستور رهبران کشورهای ترک تدوین می‌شود، فراتر از یک فهرست ساده بوده و به صورت کتاب و نسخه دیجیتال در دسترس عموم قرار خواهد گرفت.
به منظور تضمین جامعیت و دقت این فهرست، کمیته‌ای ویژه متشکل از دانشمندان و متخصصان برجسته از هر کشور ترک تشکیل شده است. این کمیته با همکاری متخصصان، آثار ارزشمند و متنوعی را برای گنجاندن در فهرست انتخاب خواهند کرد. متأسفانه، بسیاری از این آثار تاریخی به دلیل عوامل مختلف از جمله بی‌توجهی، بلایای طبیعی و در برخی موارد، تخریب عمدی در طول تاریخ، در معرض نابودی قرار گرفته‌اند یا از بین رفته‌اند.
قره‌باغ به‌عنوان بخشی از سرزمین‌های تاریخی آذربایجان، میزبان آثار فرهنگی ارزشمندی است که طی سال‌های اشغال متحمل خسارات جبران‌ناپذیری شده‌اند. با آزادسازی قره‌باغ، دولت آذربایجان اقدامات گسترده‌ای را برای بازسازی و احیای این مناطق آغاز کرده است که شامل مرمت آثار فرهنگی نیز می‌شود.
تخریب و تحریف آثار تاریخی در قره‌باغ، نه تنها میراث فرهنگی آذربایجان بلکه میراث مشترک تمام جهان ترک را تحت تأثیر قرار داده است. احیای این آثار، مسئولیتی مشترک برای همه ترک‌ها بوده و نشان از اهمیت حفظ هویت و تاریخ مشترک جهان ترک دارد.
آکتوتی رائیم کول‌اوا، رئیس بنیاد بین‌المللی فرهنگ و میراث ترکی، در حاشیه دهمین نمایشگاه بین المللی کتاب باکو گفت؛ این بنیاد برای حفظ و احیای میراث مشترک ترک‌ها فعالیت‌های گسترده را در دستور کار دارد. بر اساس دستور روسای جمهور کشورهای ترک، این بنیاد هم‌اکنون بر روی پروژه‌های مهمی از جمله بازسازی و مرمت آثار تاریخی مشترک و حمایت از طرح‌هایی که قرار است به یونسکو ارائه شوند، متمرکز شده است.
جشنواره بین‌المللی قوراما که امسال در باکو برگزار شد، نمونه‌ای بارز از این فعالیت‌ها است. این جشنواره که برای اولین بار در سطح بین‌المللی برگزار شد، نشان داد که علی‌رغم تفاوت‌های جزئی در گویش‌های ترکی، ریشه‌های مشترک فرهنگی ما بسیار عمیق است. همچنین، آثار هنری متنوعی که در این جشنواره به نمایش گذاشته شد، نشان از پیشرفت قابل توجه فرهنگ ترک در زمینه‌های مختلف و تأکید بر ارزش‌های مشترک جهان ترک داشت.
در همین راستا، کمیسیون ملی جمهوری آذربایجان در یونسکو، پیشنهاد ثبت جهانی قوراما را به این سازمان ارائه کرده است. این اقدام، گامی مهم در جهت ثبت میراث مشترک ترک‌ها به عنوان یک نامزد چندملیتی محسوب می‌شود. بنیاد بین‌المللی فرهنگ و میراث ترکی علاوه بر این، برنامه‌های دیگری نیز برای معرفی میراث مشترک ترک‌ها در سطح جهانی در دست اجرا دارد. تولید فیلم‌های مستند، برگزاری کنفرانس‌های علمی و عملی از جمله این برنامه‌ها هستند.
وی با اشاره به تفاوت قابل توجه آثار تاریخی ترک‌ها با آثار مشابه در سایر نقاط جهان، گفت: ما ترک‌ها در آثار هنری خود از سبک و مواد منحصر به فردی استفاده می‌کنیم. آثار مشترک ما نه تنها در کشورهای مستقل ترک‌زبان بلکه در سراسر جهان یافت می‌شود. در کشورهایی مانند مغولستان، سوریه، عراق، ارمنستان و بسیاری کشورهای دیگر آثار تاریخی متعددی از ما وجود دارد. این بنیاد در حال تهیه‌ی یک سند قانونی در این زمینه است که به همه این کشورها ارسال خواهد شد. بر اساس این سند، نه تنها کشورهای ترک‌زبان بلکه هر کشوری که میراث فرهنگی ما در آن وجود دارد، از ما حمایت خواهد کرد. به عنوان مثال، مغولستان اعلام کرده است که مایل است در حفاظت از میراث فرهنگی ترک با ما همکاری کند. در اروپا نیز آثار تاریخی بسیاری از ما وجود دارد. برای مثال می‌توان به آثار تاریخی در لهستان، بلغارستان و رومانی اشاره کرد. برای ثبت این آثار در فهرست میراث فرهنگی ما و انتقال آن‌ها به نسل‌های آینده، نیاز به مرمت آن‌ها است. به همین دلیل، این سند قانونی که ذکر کردم بسیار مهم است.
رائیم کول‌اوا با تأکید بر نقش مهم این بنیاد در معرفی تاریخ، زبان، دین و میراث فرهنگی مشترک جهان ترک و مردم ترک‌زبان در سطح جهان، اعلام داشت: ۱۵ سال پیش، رهبران ما در نخجوان توافقنامهای را برای ایجاد یک سازمان مشترک برای کشورهای ترک‌زبان امضا کردند که نمونه‌ای از دوراندیشی سیاسی بود. این سازمان که اکنون سازمان همکاری‌های ترک نامیده می‌شود، در زمینه‌های مختلف گام‌های مهمی برداشته است که برای آینده مشترک ما بسیار مهم است.
وی همچنین گفت فعالیت‌های این بنیاد نشان می‌دهد که اگرچه تنوع و تفاوت‌هایی میان ما و سایر کشورهای عضو سازمان همکاری‌های ترک و حتی دیگر اقوام ترک وجود دارد، اما ریشه‌های مشترک فرهنگی، تاریخی و نیاکانی ما را به هم پیوند می‌دهد. مهمتر از همه، زبان مشترکمان ما را به هم نزدیک‌تر کرده و به عنوان قوی‌ترین عامل وحدت عمل می‌کند. این عامل وحدت، از منظر آینده‌نگری، بسیار حائز اهمیت است. تمام تلاش‌هایی که برای پاسداری از ارزش‌های مشترکمان صورت می‌گیرد، در واقع امانتی است که از نسل‌های گذشته به ما رسیده و حفظ آن مهم‌ترین وظیفه‌ی ماست.
بنیاد بین‌المللی فرهنگ و میراث ترکی
بنیاد بین‌المللی فرهنگ و میراث ترکی، نهادی است که با هدف پاسداری، احیا و ترویج میراث فرهنگی مشترک جوامع ترک‌زبان در سراسر جهان فعالیت می‌کند. این بنیاد با حمایت کشورهای ترک‌زبان و با هدف تقویت همبستگی و همکاری میان این جوامع تأسیس شده است.
تاریخچه و اهداف:
تاسیس: بنیاد بین‌المللی فرهنگ و میراث ترکی به ابتکار رئیس جمهور آذربایجان و با حمایت روسای جمهور قزاقستان، قرقیزستان و ترکیه تاسیس شده است. اساسنامه این بنیاد در تاریخ ۲۳ آگوست ۲۰۱۲ در نشست سران کشورهای ترک‌زبان در بیشکک تصویب شد.
با آغاز به کار رسمی این بنیاد در تاریخ ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۵ در نشست سران کشورهای ترک‌زبان در آستانه، خانم گونای افندیوا به عنوان اولین رئیس این بنیاد انتخاب شد.
در تاریخ ۸ نوامبر ۲۰۱۸، دولت جمهوری آذربایجان و بنیاد بین‌المللی فرهنگ و میراث ترکی، توافقنامهای را برای میزبانی از این بنیاد در آذربایجان امضا کردند. دفتر مرکزی این بنیاد در شهر باکو، پایتخت آذربایجان، قرار دارد. در تاریخ ۱۴ اکتبر ۲۰۱۹، در جریان نشست سران کشورهای عضو سازمان همکاری‌های ترک در باکو، ساختمان اداری بنیاد بین‌المللی فرهنگ و میراث ترکی افتتاح شد. در سال ۲۰۱۹، مجارستان نیز به عنوان ناظر به این بنیاد پیوست.
اهداف: هدف اصلی بنیاد حفظ، مطالعه و ترویج فرهنگ و میراث ترک است. این هدف از طریق تامین بودجه، حمایت از تحقیقات، آموزش متخصصان، برگزاری رویدادهای فرهنگی و حمایت از صنایع دستی محقق می‌شود.
ساختار و فعالیت‌ها:
- ساختار: دفتر مرکزی بنیاد در باکو، پایتخت آذربایجان قرار دارد.
- همکاری‌ها: بنیاد با سازمان‌های بین‌المللی و دولت‌های مختلف همکاری‌های گسترده‌ای دارد.
- فعالیت‌ها: بنیاد فعالیت‌های متنوعی از جمله برگزاری کنفرانس‌ها، جشنواره‌ها، نمایشگاه‌ها، انتشارات و حمایت از پروژه‌های تحقیقاتی را انجام می‌دهد.
- مشارکت کشورهای دیگر: علاوه بر کشورهای ترک‌زبان اولیه، مجارستان نیز به عنوان ناظر به این بنیاد پیوسته است.
اهمیت بنیاد:
- حفظ هویت فرهنگی: بنیاد با حفظ و احیای میراث فرهنگی، به تقویت هویت فرهنگی جوامع ترک‌زبان کمک می‌کند.
- تقویت همکاری‌های منطقه‌ای: بنیاد با ایجاد یک پلتفرم مشترک برای همکاری‌های فرهنگی، به تقویت همکاری‌های بین کشورهای ترک‌زبان کمک می‌کند.
- معرفی فرهنگ ترک به جهان: بنیاد با برگزاری رویدادهای بین‌المللی، فرهنگ ترک را به جهانیان معرفی می‌کند.
- توسعه گردشگری فرهنگی: با معرفی جاذبه‌های گردشگری فرهنگی جوامع ترک‌زبان، به توسعه گردشگری فرهنگی در این مناطق کمک می‌کند.
حوزه‌های فعالیت بنیاد:
بنیاد در حوزه‌های مختلفی فعالیت می‌کند که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- حفاظت از آثار تاریخی: شناسایی، مستندسازی و حفاظت از آثار تاریخی و فرهنگی جوامع ترک‌زبان
- تحقیقات علمی: حمایت از پژوهش‌های علمی در زمینه تاریخ، زبان، ادبیات و هنر جوامع ترک‌زبان
- آموزش و پرورش: برگزاری دوره‌های آموزشی برای متخصصان حوزه میراث فرهنگی و افزایش آگاهی عمومی
- برگزاری رویدادهای فرهنگی: برگزاری جشنواره‌ها، نمایشگاه‌ها، کنفرانس‌ها و کارگاه‌های آموزشی
- انتشارات: انتشار کتاب‌ها، مجلات و سایر منابع علمی در حوزه فرهنگ و میراث ترک
- حمایت از صنایع دستی: حمایت از هنرمندان صنایع دستی و احیای هنرهای سنتی جوامع ترک‌زبان
دستاوردهای بنیاد:
بنیاد بین‌المللی فرهنگ و میراث ترکی از زمان تأسیس تاکنون دستاوردهای قابل توجهی داشته است که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- برگزاری جشنواره‌های بین‌المللی قوراما
- ایجاد شبکه‌ای گسترده از متخصصان و نهادهای فرهنگی در کشورهای ترک‌زبان
- حمایت از صدها پروژه تحقیقاتی و مرمتی
- انتشار ده‌ها کتاب و مقاله علمی
- ایجاد پایگاه داده‌ای جامع از میراث فرهنگی جوامع ترک‌زبان
آینده بنیاد:
بنیاد بین‌المللی فرهنگ و میراث ترکی با برنامه‌ریزی‌های دقیق و فعالیت‌های مستمر، آینده‌ای روشن برای خود متصور است. این بنیاد در نظر دارد با گسترش همکاری‌های خود با سازمان‌های بین‌المللی و دولت‌ها، نقش مؤثرتری در حفظ و ترویج میراث فرهنگی جوامع ترک‌زبان ایفا کند.
در کل، بنیاد بین‌المللی فرهنگ و میراث ترکی به عنوان یک نهاد مهم در حوزه فرهنگ و میراث، نقش بسزایی در حفظ هویت فرهنگی جوامع ترک‌زبان و تقویت همکاری‌های منطقه‌ای ایفا می‌کند.
نظر شما